Сёння адзначаецца Сусветны дзень народанасельніцтва
Гэтая дата мае невыпадковы характар. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый 11 ліпеня 1987 года зафіксавала, што насельніцтва планеты склала 5 мільярдаў чалавек. Гэты дзень быў названы Днём пяці мільярдаў (Five Billion Day).
Штогод 11 ліпеня па ініцыятыве Генеральнай Асамблеі ААН адзначаецца Сусветны дзень народанасельніцтва.
Спецыялісты розных галін навукі заклапочаны хуткім павелічэннем насельніцтва Зямлі. Пачынаючы з 1960 па 1999 гады колькасць людзей памножылася больш чым удвая. 75 % прыросту прыпадаюць на краіны Азіі і Афрыкі. Урады краін прыкладаюць намаганні па стрымліванні гэтага працэсу. Тым не менш, па прагнозах вучоных, калі тэндэнцыі захаваюцца, то колькасць насельніцтва ў 2025 годзе складзе 8,1 мільярда чалавек, а ў 2050 – 9,6 мільярда. Чакаецца, што 80 % прыросту будзе прыпадаць на Афрыку.
Больш за палову насельніцтва планеты ў перыяд з 2014 па 2050 народзіцца ў дзевяці краінах: Дэмакратычная Рэспубліка Конга, Індыя, Інданэзія, Нігерыя, Аб’яднаная Рэспубліка Танзанія, Пакістан, Злучаныя Штаты Амерыкі, Уганда і Эфіопія. Індыя да 2028 года стане самай густанаселенай краінай свету. Такія хуткія тэмпы росту народанасельніцтва ствараюць дадатковую рэсурсную нагрузку, у тым ліку на навакольнае асяроддзе.
Разам з тым, адзіным рэгіёнам, дзе назірацца адваротны працэс, – Еўропа. Тут пасля 2020 года колькасць насельніцтва будзе скарачацца. Найбольшае скарачэнне насельніцтва чакаецца ў Германіі, Кітаі, Польшчы, Расійскай Федэрацыі, Румыніі, Сербіі, Тайландзе, Украіне і Японіі. Скарачэнне прагназуецца і ў іншых краінах Усходняй Еўропы, Усходняй, Паўднёва-Усходняй і Заходняй Азіі, іншых частках Еўропы, Лацінскай Амерыкі і Карыбскага басейна. Краіны з негатыўнай дэмаграфічнай сітуацыяй распрацоўваюць меры па паляпшэнні свайго становішча.
Па даных Белстата, на 1 студзеня 2019 года колькасць насельніцтва ў Беларусі склала 9 475 600 чалавек. Для параўнання – год таму нас было 9 491 800.
Пачынаючы з 2002 года, у краіне дзейнічае Закон «Аб дэмаграфічнай бяспецы Рэспублікі Беларусь», які ўстанаўлівае прававыя і арганізацыйныя асновы дэмаграфічнай бяспекі. Асноўнай формай рэалізацыі гэтага Закона з’яўляюцца дзяржаўныя праграмы ў галіне дэмаграфічнай бяспекі.
Акрамя таго, з 1994 года ў Беларусі пачаў дзейнічаць Фонд ААН у галіне народанасельніцтва (ЮНФПА). Асноўная місія ЮНФПА – стварыць свет, у якім кожная цяжарнасць будзе чаканай, кожныя роды бяспечнымі, а патэнцыял усіх маладых людзей рэалізаваны. У Беларусі Фонд дзейнічае па наступных напрамках: рэпрадуктыўнае здароўе, народанасельніцтва і развіццё, гендарная роўнасць.
ЮНФПА пры падтрымцы ўрадаў Кеніі і Даніі ў лістападзе гэтага года правядзе канферэнцыю высокага ўзроўню ў сталіцы Кеніі – горадзе Найробі, дзе будуць абмеркаваны глабальныя праблемы народанасельніцтва.
У Сусветны дзень народанасельніцтва актывісты планеты заклікаюць лідараў, палітыкаў, звычайных людзей звярнуць увагу на даступнасць рэалізацыі права на рэпрадуктыўнае здароўе і гендарную роўнасць. Гэтыя правы павінны стаць рэальнасцю для ўсіх.
НІА
па матэрыялах даклада Генеральнага сакратара ААН «Сусветныя дэмаграфічныя тэндэнцыі»
на 47 сесіі Камісіі ААН па народанасельніцтве і развіццю
